निर्णय नं. ८७८ - वीर्ता खर्क जगा खीचोला
अभिलेख दर्ता नं. ८७८।२०१०
मुद्दा नं. ५०९
नेपाल प्रधान न्यायालय फुल बेञ्च
अ.नं. ३८३।११३७
अपिलाट् वादी पुर्व १ नं सीरपाइ पालचोक मौजे गोहोरे विर्ता कातीके पुराना गाउ बस्ने यदुनाथ गजुरेल स्मेत ---------------------
वीपक्ष अपीलाट् प्रतेवादी पुर्व १ नं. सींपाई पालचोक मौजे इचोक गाए बस्ने वीरमान तमाङ्ग समेत------------------------
मुद्दा: वीर्ता खर्क जगा खीचोला
इजलास
श्री माननीय प्रधान न्यायाधीस हरी प्रसाद प्रधान एमए वीएल.
श्री माननीय न्यायाधीस प्रदिप्त मान्यवर नेपाल तारा ले. ज. प्रकास सम्सेर जङ्ग बाहादुर राणा
श्री माननिय न्यायाधीस भैरवराज पन्तपाध्या
श्री माननीय न्यायाधीस महेन्द्र बहादुर महत छेत्री
श्री मानीय न्यायाधिस भगवतीप्रसाद सींह राजपुत वीएसी वीएल.
फैसला
येस्मा हांराबाजे चक्रु पाध्याका पूर्खाहरुले नेपाली स्यूस्यू मल्ल राजाबाट कुसवीर्ता पाई भोग गरी आयेको पानी खेत जती ६२ सालमा जफत भै थामीयेको पाखो जगामा ५२ साल जाचमा ४ कील्ला खोली मोठ खडा भैरहेको केही खेत वीराइ केही पाखो घरवास र कटेरा खर्क स्मेत आजतक वीर्ता जानी ९६ सालमा वीर्ता लेखाई देखाई गरी ९९ सालमा कील्ला जाच हुदा ५२ सालका मोठ बमोजीं साबुद छ भन्ने सर्जमीं मुचुल्का भयेको घोपटे ९ कटेरा मध्ये पाङगेल कटेरोखर्क १ स्यूराली मकै वारी १ चौरी खोर १ अंकेचौर ढुंगेनालु खर्क १ भडांरखर्क १ काडे १ मुलथलो १ सुर्जंनागी १ घोपटे १ स्मेत ९ कटेरामा केही आफुले र केही कुत आयेस्ता दीने ढ्यैसीं समेत भै वडादसै टीका पुर्णेमा आलु दही बुझाउने गरी कवोलीयेत गरी र केही अंन कुत ली भोगेका थीञ्यौ हाल वीजजाचमा मोहि र प्रतेवादी स्मेत मीली वीज दराउन खोजदा डोरमा गै यो जगा हांरो कुसवीर्ता हो हांरा मोहरीहरु हुन वीर्ता हुदा वीज जाचन हवस भनी कारींदालाई कागज देखाई हेरेपछी सो कवुलीयत मु. जयासीं स्मेतले हेरनली मेंवा स्मेतले नदीयेका र प्रतेवादीहरुले ९५ सालमा चौरी रैकरमा दर्ता गरेको बुझीयेको डोरले मोलाहीजागरी हामी २२ धुरीको गोठ्खर्क वीर्ता हरण गर्न लागेकाले वीर्ताको मोठस्मेत बुझी चोरि गरेको दर्ता काटी ब्राहमणको कुस विर्ता थामी पाउ भन्ने तीलचरं स्मेतको उजुरी वयां,
वादीको दाबीको घोपटे ९ कटेरास्मेतका जगा विर्ता हैन ५२ सालदेखी रैकर धुरी तीरामा दर्ता भयेको र ९५ सालको वादीको अंसीयार तारानाथ सीव सर्मा, रघुदत्तस्मेतका नाउमा साबीक फडकेस्मेत रैकरको लगतमा दर्ता भै रैकरमा ज जसको हक भोगको हो उस उसका नाउमा हाल वीजं जाच फारांमा देखाउनु भयेको हो ९५ सालमा चौरी दर्ता गरायेको स्मेत छैन नीजहरुको कबुलीयेत जफत गरी लीयेको स्मेत छेन ५२।९५ सालको माल दर्ता लगत तेरीज हालको वीज जाच दर्ता फारां स्मेत बुझी पाउ भन्ने म जयांसीं स्मेतको वयां,
सो ९ कटेरा खर्कहरु वीर्ता हैन रैकर हो पदं बहादुर स्मेतका नाउमा ९५ सालमा दर्ता भयेको कुनैले राजीनामा र कसैले दामासाही तीरो तीरी रैकरमा ५२ साल देखीकै दर्ता तीरो गरी भोगेका छं वादी झुट्टा हो भन्ने स्मेत धनबहादुर स्मेत १९ जवां धनसीं स्मेत १७ जवां र गोरेस्मेत ३३ जवां स्मेतको वयां,
दोर्जेस्मेत ३६ जवांले म्यादै गुजारेकोले वीर्ता भन्ने कुरामा सावीतै भयेका हाजिर भै वयां गर्नेको हकमा कुनै कुनैले दामासाही तीरो तीरी खायेको भनेका तेस्कुराको सबुद दीन नसकेका र दर्ता नदेखीयेका अरु दर्ता हुनेका हकमा फडके दर्ताभै नक्साबाट धुरि दर्ता नभयेको धुरी नदेखियेको ९५ सालमा फड्के दर्ता गरेमा धेरे वर्ष पछी उजुर परेकोले १ संखालीनलाई घरदरमा मोही तालुकदार भै दर्ता गरेको वादीलाई थाहा नहुने २ सालमा वीजं जाचमा दर्ता गर्नासाथ यो उजुर परेकै र ५२ सालको मोठ उतारबाट घोपटे स्मेत ९ कटेरा जगा वीर्ता देखीयेको सो वीर्ता जगा नक्सामा अनेत्र देखियेको वीर्ता लेखाउनु देखाउनु भन्ने इस्तीहार हुदा सो बमोजीं घोपटे ९ कटेरा स्मेत वीर्ता भोग गरी आयेको भनी फाट् खोली ९६ सालमा उजुरवाला नीलचरंले पुर्व १ नं. गोस्वारामा दर्खास्त दी सो अडाबाट सर्जमींस्मेत बुझी कारबाही हुदै रहेको दर्खास्त मिसील बाट देखियेको वीर्ता नभये वीर्ता जाच हुन जादा प्रतेवादीहरुले हारि सावीक रेकरलाई वीर्ता भनी दर्खास्त गरे भन्ने उजुर गर्नु पर्ने गरेको नदेखीयेको हाल १९ जना सर्जमींले वीर्ता हो भनी भनेको कुनै मोहीको जगामा धुरी खडा भे चलन गरेकोस्मेत नदेखीयेको स्मेतबाट झगडा परेको घोपटेस्मेत ९ कटेरा विर्ता थामी वक्सनु पर्ने देखीयेको सो वीर्ता जगामा ९५ सालको फाटको २ सालको वीजं दर्ताको लगत काट्न जनाउँ दीनेस्मेत ठहराई ४।७।२४ गते सींधुपालचोक अदालतले जाहेरी फैसला गरेको,
५२ सालका मोठको उठती बमोजीं वीर्ता थामने गरेको सुरुको मनासीब सो भन्दा बढी उठतीका हकमा वीर्ता थामने र रैकर गर्न सर्कारको तजबीज भनी ७।१।२८ गते अपील तेश्रा फाट्का हाकीं अष्टेंटले जाहेरि फैसला गरेको,
०५२ सालका मोठमा लेखियेको अंकसाथ वीर्ता थामने गरेको हाकीं अष्टंटके फैसला मनासिव देखीयेको सो अंक बाहेकको वीर्ता थामन विर्तावारले वीर्ताको कुनै नीसा प्रमाण दीन नसकेको २५।५२।९५ सालमा र २ सालका वज जाचमा रैकरतर्फ दर्ता भै तीरो भरो गरि आयेको देखीयेको र वीर्तावारकै भैयाड सीव सर्मा स्मेतले ९५ सालमा रैकरमा दर्ता गरेको स्मेतबाट अरु जगा रैकर हुने ठहर्छ भनी वी कृस्न प्रसादले राये पर्चा गरेको,
सो इन्साफमा चीत्त बुझेन भंने तीलचरं स्मेतका वादीको र प्रतेवादी विर्मान स्मेत दुवै थरको अपील परेको आदेस बमोजीं फुलबेंचमा पेस हुन आयेको यो मुदा वा स्मेतको अपीलाट् वादी तीलचरं गुढनीधी र वा स्मेतको अपीलाट् प्रतेवादी रणबहादुर स्मेतलाई राखी बुझदा वीर्ता पायेको लालमोहर सनदपत्रको तेस्मा पनी ४ कील्ला नभयेको सो दर्ता उतारको सीरवेहोराबाट कातीके पुराना गाउको विर्तावार तीलचरं स्मेतको भोग देखीयेकोले झगडा परेको जगामा ९५ सालमा रैकरमा फटकेदर्ता र २ सालमा वींज जाचमा दर्ता गराई रैतीले रैकरमा दर्ता गरेको र हाल विजं जाच गरायेको सदरैछ तपसील बमोजींको लगत तहसीलमा दी मीसील प्रधान न्यायालय मीसील पाटमा बुझाइ दीनु।
तपसील
उजुरवाला वादी देहायका मानीसके प्रतेवादीहरुले रैकरमा दर्ता गरि भोग तीरो गरेको जगा हांरो विर्ता सदर गरी पाउ भनि झुट्टा उजुर गरेमा जगा मीचनेको २७ नं. अैंनले ज्मामोरु ८। आठ डंड हुन्छ दामासाहीले जनही मोरु ।५० का दरले लाग्नेमा सींधुपाल्चोक अदालतका ४।७।२४ का फैसलाले जनही मोरु १ । येकका दरले जीताउरी लीने गरेको सो जीताउरी नलाग्ने हुंदा तेस्मा हाल लाग्ने ठहरेको डंड कट्टा गरी वाकी मोरु । ५० का दरले अैंन सवालको रीत पुर्याइ नीजहरुलाई फीर्ता दीनु भनी सींधुपालचोक अदालतमा लेखोट् पठाउनु भनी तहसीलमा लगत दीनु -------------------------------------------
पुर्व १ नं सींपाइपालचोक गोहरे गाउबस्ने तीलचरं पाध्या -----------------------१
ऐ बस्ने भागीरथ पाध्या --------------१
ऐ बस्ने तारादत्त पाध्या --------------१
ऐ बस्ने गुणनीधी पाध्या -------------१
ऐ बस्ने षडानंद पाध्या----------------१
ऐ बस्ने ये तोयेनाथ पाध्या -----------१
ऐ स्ने जोतीखर पाध्या ---------------१
ऐ स्ने सीवनीधी पाध्या ---------------१
पुर्व १ नं. सींफाइपालचोक गोहरे बस्ने नंदलाल पाध्या --------------------१
ऐ बस्ने मेघनाथ पाध्या -----------१
ऐ बस्ने नंदलाल पाध्या -----------१
ऐ बस्ने येदुनाथ पाध्या -----------१
ऐ स्ने मकुदं पाध्या --------------१
ऐ बस्ने होमनाथ पाध्या ----------१
ऐ बस्ने पीतांवर पाध्या -----------१
ऐ बस्ने हीरालल पाध्या ----------१
प्रतेवादी देहायेका मानीसके तीरो भरो गरी खान पाउने रैकर जगा सदर ठहरि जीतेमा जगा मीचनेका २० नं अैंनले जनही मोरु १। येकका दरले सलामी लाग्छ सींधुपालचवक अदालतका ४।७।२४ का फैसलाले जनही मोरु १। येकका दरले डण्ड गर्ने गरेको सो डण्ड नलाग्ने भै सोही सलामीमा कट्टा हुने हुंदा हाल केही गर्नु नपर्ने -------------
सेते तमां --------------१
आसवीर तमां ---------१
सर्मा तमां -------------१
कालुसी तमां ----------१
सरपात तमां -----------१
जांगी ऐ ---------------१
जसमान त्मां -----------१
गोरे तमां --------------१
इर लामा ऐ------------१
चाकं भन्ने दलबहादुर--१ पंडीत छेत्री -------१ जसवीर तमां ---------१
जगते तमां -----------१
सुरमान तमां ----------१
फुलमां त्मां------------१
नीमा दोर्जे ------------१
वीरमान त्मां -----------१
सीरमां त्मां ------------१
फादे तमां -------------१
दावा तमां ------------१
चेडा तमां --------------१
बुध तमां --------------१
नीबु बांडो ऐ ----------१
झ्यायल त्मां -----------१
डोपं त्मां --------------१
छवां नोर्पु --------------१
दुखसी तमां-------------१
धनसीं त्मा ----------१
कुलमां त्मां-----------१
वागवीर तमां --------१
चेगालामा ------------१
मेंडो तमा--------------१
सेल त्मा --------------१
रामसीं लामा त्मां ------१
बल बहादुर पंडीत छेत्री-१
संसेर बहादुर थापा छेत्री-१
रन बहादुर पंण्डित छेत्री-१
केता त्मा --------------१
नगडु त्मां -----------१ जवरसीं खत्री ----------१
मंदोर्जे त्मां -------------१
ग८जो त्मा -----------१
येमा त्मां--------------१
जीते त्मा ------------१
सुरु त्मां--------------१
धन सीं त्मां ----------१
जगवीर त्मां -----------१
सानुकाछव ऐ ---------१
जगतबहादुर पंडीत छेत्री --१
कोसीनो भन्ने धनसि त्मा---१
कहरसीं पडीत छेत्री ------१
वीरमान तमां ------------१
नेवासींगी त्मा-------------१
सीलें त्मा-----------------१
ध्यांजोहामो त्मां-----------१
पदं बहादुर पंडीत छेत्री --१
धन बहादुर ऐ. ----------१
रन बहादुर ऐ -----------१
कुल बहादुर ऐ ----------१
चारानेन त्मां ------------१
मुवा त्मा----------------१
मंगले तमां -------------१
कामे त्मां --------------१
डावा डोजै त्मां ---------१
पडां त्मां ---------------१
फोदी त्मां---------------१
काल्दें त्मां -------------१
धने त्मां ---------------१
सीव सर्मा पाध्या -------१
कांछा त्मा ------------१
पासां तमा -------------१
मान बहादुर थापा छेत्री -१
नागमां त्मां -----------१
नेवा त्मां --------------१
कालचं त्मां -----------१
चपारसीं तमां ---------१
नांदो त्मां -------------१
ज्मासीं पंडीत छेत्री -----१
वाला सुन्दर खत्री ------१
दोर्जे त्मां --------------१
लाप्माका ऐ ------------१
तारानाथ पाध्या --------१
रघुदत्त पाध्या----------१
च्यामरां त्मां ----------१
वीरमान त्मां ----------१
सुकुमां गुरुं ------------१
फुल्मां त्मां ------------१
श्रीमान त्मां -----------१
कुल त्मां --------------१
पुर्ण त्मां --------------१
गोंवो त्मां --------------१
सींधुपालचोक अदालतका फैसलाले ४ सालका घरदरमा रैकरमा दर्ता गरेको साध कसदर भै आयेपछि लगत काट्न सींधुपालचोक माललाई जनाउ दीने र वीजं जाचमा दर्ता गरेको स्मेत लगत काटन जनाउ दीने गरेकोमा सो दर्ता जाचको दर्ता स्मेत सदरै ठहरेकोले लगत काटन नपर्ने -----------------------------------------------------------------------
देहायका मानीसके अपील तेश्राका ७।१।२८ का फैसलाले गर्ने गरेको देहाये बमोजींका डण्डको लगत ०७।२।३१ मा अ.त.दे. फाट्मा दीयेको सो डण्ड नलाग्ने हुदा असुल भये फीर्ता नभये लगत काटी दीनु भनी तहसीलमा लगत दीने -----------------------------
पदं बहादुर पंडीत छेत्रीके डंड मोरु ।१० को कलं/
जहर सीं तमांके ऐ.१० ऐ.
मान बहादुर थापा छेत्रीके ऐ.।१० को ऐ।
वालासुदंर खत्रीके ऐ.।१० को ऐ ------।
पुर्ण मान त्मांके ऐ।१० को ऐ ।
बरौला मां के ऐ ।१० को ऐ--।
सानुवथं सीं त्माके ऐ। १० को ऐ ----।
नेंना त्मां ....... के ऐ । १० को ऐ --।
बुधे त्मांके ऐ।१० को ऐ -----१
ग्यांजो लामाके ऐ .। १० को ऐ --। वालुमां त्मांके ऐ ।१० को ऐ ----१
जगतबहादुर पंडीत छेत्रीके ऐ।१० को ऐ।
लकपां त्मांके ऐ।१० को ऐ ---।
नागोल तमांके ऐ.।१० को ऐ--।
नांगु त्मांके ऐ । १० को ऐ---।
थामीं त्मांके ऐ ।१० को ऐ---।
थालु त्मांके ऐ ।१० को ऐ----।
रघुमान त्मांके ऐ ।१० को ऐ----।
दावा तमांके ऐ।१० को ऐ ------।
धन हादुर त्मांके डंड मोरु।१० को कलं।
ज्मानसीं त्मांके ऐ.।१० को ऐ--------।
सानु कुल बहादुर त्मांके ऐ।१० को ऐ –१
सानु रणहादुर पंडीतके ऐ ।१० को ऐ –१
नाहारचौ त्माके ऐ.१० को ऐ ------१
रणबहादुर पंडीतकै ऐ ।१० को ऐ ---१
धनमां त्मांके ऐ.।१० को ऐ ---------१
सुद त्मांके ऐ ।१० को ऐ -----------१
मांजो त्मांके ऐ ।१० को ऐ -----------१
हरलामाके ऐ ।१० को ऐ--------------।
कालसा तमांके ऐ ।१० को ऐ ---------।
दुन्धमीदा त्मांके ऐ ।१० को ऐ -------।
जंगे त्मांके ऐ ।१० को ऐ ------------।
पेमासींगी त्मांके ऐ ।१० को ऐ ------।
जंरने त्मांके ऐ.।१० को ऐ को ------।
पेमादोर्जे त्माके ऐ।१० का ऐ --------।
थावाङ त्मांके ऐ.।१० को ऐ --------।
वीमा त्मांके ऐ.।१० को ऐ --------।
सेते त्मांके ऐ .।१० को ऐ --------।
श्रीमान त्मांके ऐ.।१० को ऐ--------।
आसवीर त्मांके ऐ।१० को ऐ---।
सरमान त्माके ऐ.।१० को ऐ ---।
कुदां त्मांके ऐ ।१० को ऐ ------।
विरमान त्माके ऐ। १० को ऐ-----।
दलबहादुर त्मांके ऐ ।१० को ऐ ---।
कुलमान तमांके ऐ ।१० को ऐ ---।
जगवीर त्मां ऐ ।१० को ऐ --------।
कुलबहादुर त्मांके ऐ.।१० को ऐ---।
सींग तमांके ऐ.।१० को ऐ ----।
मोवे त्मांके ऐ.१० को ऐ ------।
नंदवीर त्मांके ऐ..।१० को ऐ.--।
धनसीं त्मांके ऐ.।१० को ऐ ---।
भालु त्मांके ऐ.।१० को ऐ -----।
फेदारुखा त्मांके ऐ.।१० के ऐ --१
धननी दात्रसांके ऐ.।१० को ऐ---।
इन्साफ उल्टीमा सुरु सीन्धुपाल्चोक अदालतका र अपील दोश्राका देहायका मानिसहरुलाई केही गर्नु पर्दैन ----------------------------
अपील तेश्रा फाटका हाकीं सुब्बा देवप्रसाद पाध्या ------------------१
ऐ का अख डोजराज उपाध्या जोसी --------------------------------१
ऐ.का. वी कृस्न प्रसादके राये पर्चा गरेमा स्मेत केही गर् नपर्ने ------१
सींधुपालचोक अदालतका हाकीं डीं हस्तवीर श्रेष्ठ -------------------१
ऐ का वी रुद्रविर ------------------------------------------------१
भगवती प्रसादसींह महेन्द्र बहादुर महत भैरवराज पंत प्रकाशशम्सेर हरिप्रसाद प्रधान
न्यायाधीस न्यायधीस न्यायाधीस न्यायाधीस प्रधान न्यायाधीस
इती सम्वत् २०१० साल चैत्र १ गते रोज १ सुभमा ---------।